REKTORZY POLSKIEJ MISJI KATOLICKIEJ w BRAZYLII

Poniżej przedstawiam życiorysy rektorów Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii.

Biografie prezentuję według kolejności czasowej w sprawowaniu funkcji

 

ks. Ludwik BRONNY

* 2-01-1877 r. Szeroka

+ 23-09-1970 r.

Kurytyba (wincentyn, wizytator zgromadzenia, rektor PMK: 1953-56)

Urodził się na Górnym Śląsku, koło Rybnika. Wycho­wany w tradycjach polskich, uczęszczał do miejscowej szkoły powszechnej, gdzie często był karany za używanie języka pol­skiego. Wstąpił do Niższego Seminarium księży misjonarzy w Krakowie. Tam też ukończył studia filozoficzno-teologiczne. 5 lipca 1903 r., w katedrze wawelskiej, przyjął święcenia kapłań­skie. Następnie był nauczycielem w Niższym Seminarium księży misjonarzy w Nowej Wsi, a także uczył religii w kilku państwowych szkołach zawodowych. Pięć lat później, w 1908 r./ przybył do Brazylii. Pełnił posługę duszpasterską w para­fiach: Abranches (1908-1911) i Prudentópolis (1911-1928). W latach 1928-1956 był przełożonym polskich księży wincenty-nów i dyrektorem sióstr miłosierdzia. W latach 1953-56 pełnił funkcję pierwszego rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazy­lii. Ks. Bronny prowadził budowę kościoła pod wezwaniem św. Wincentego w Kurytybie, seminarium zgromadzenia w Kurytybie i Araucaria, a także domu centralnego i drukarni księży wincentynów w Kurytybie. Ponadto był odpowiedzial­nym za wykonanie planów budowy: kurii arcybiskupiej w Kurytybie, licznych kościołów, kolegiów, sierocińców. Doglą­dał z bliska realizację tych planów. Oprócz tego, w archidiecezji kurytybskiej pełnił funkcję konsultanta. Często udawał się z misjami, które głosił na południu Brazylii dla polskich koloni­stów. Zmarł w wieku 93 lat.

 

ks. Stanisław PIASECKI

* 5-04-1885 r. Masłów
+ 17-08-1962 r. Curitiba, Brazylia

(Wincentyn, rektor P MK: 1956-59)

Syn Franciszka i Franciszki z domu Milczarek, urodził się w ziemi wielkopolskiej. 23 września 1905 r. wstąpił do zgromadzenia księży misjonarzy.  Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym zgromadzenia w Krakowie. 2 lipca 1911 r. przyjął święcenia kapłańskie. W pierwszych latach kapłaństwa pracował w pa­rafii powierzonej zgromadzeniu w Tarnowie. 15 sierpnia 1914 r. przybył do Brazylii. Pełnił posługę duszpasterską wśród imigrantów polskich w następujących parafiach: Orleans, Ag-ua Branca, Kurytyba. Przez pewien czas głosił misje ludowe wśród Polaków zamieszkujących w trzech południowych sta­nach Brazylii. W 1921 r. został skierowany do pracy przy re­dagowaniu tygodnika Lud oraz czasopisma Przyjaciel Rodziny. Zaangażowany był także w pracach Centrum Kulturalnym Oświata. Kierował domem, w którym mieszkali uczniowie pochodzący z interioru. W 1923 r. współpracował przy orga­nizacji szkoły średniej im. Henryka Sienkiewicza. W tym okre­sie odwiedzał polskie kolonie w Parana, Santa Catarina i Rio Grando do Sul, gdzie wygłaszał konferencje, wyświetlał filmy, organizował prezentacje sztuk teatralnych. W 1927 r., jako delegat Centrum Kulturalnego Oświata, brał udział w I Kon­gresie Polonii w Warszawie. W 1928 r. był proboszczem parafii w Contenda, rezydując w Catanduva. W latach 1928-1938 pracował w parafii w Rio Ciaro do Sul. Podczas drugiej wojny światowej współpracował z Brazylijskim Komitetem Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce oraz Czerwonym Krzyżem. Ponadto był członkiem Unii Kulturalnej Polaków w Brazylii. Następnie, w latach 1953-1954 był proboszczem w parafii Contenda z sie­dzibą w Serrinha (PR). W latach 1954-1955 pełnił funkcję wika­riusza w parafii w Araucaria. W 1955 r. otrzymał nominację na przełożonego (wizytatora) księży wincentynów w Brazylii. W 1956 r. został rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. W ramach pełnienia tej funkcji odwiedzał polskie kolonie. Po spełnieniu funkcji wizytatora, zamieszkał w parafii Abranches i pomagał ks. proboszczowi Bronisławowi Kozłowskiemu CM. w pracach duszpasterskich. Za działalność społeczną i kultu­ralną otrzymał w 1928 r. dyplom członka założyciela Centrum Kulturalnego Oświata. W 1936 r. rząd polski odznaczył ks. Piaseckiego orderem Polonia Restituta.

 

 ks. Jan PAŁKA
* 16-02-1901 r. Czerna
+ 29-05-1987 r. Araucaria, Brazylia

(Wincentyn, redaktor „Ludu", rektor PMK: 1959-61)

Syn Karola i Agnieszki, urodził się w Czernej koło Kra­kowa. W młodości wstąpił do zgromadzenia księży misjona­rzy św. Wincentego, gdzie ukończył studia filozofii i teologii. Podczas studiów był redaktorem dwumiesięcznika Meteor. 22 czerwca 1924 r. przyjął święcenia kapłańskie w Krakowie. Po święceniach studiował prawo kanoniczne i literaturę w Strasburgu. Od 1927 r. prowadził pracę duszpasterską we Francji (w Soissons). Od 1928 r. pełnił funkcję sekretarza generalnego Polskiej Misji we Francji i redagował gazetę Polak we Francji. W 1929 r. został skierowany przez przełożonych do pracy w Bra­zylii. W Kurytybie objął po ks. Stanisławie Piaseckim redakcję Ludu. Pracę redaktora prowadził aż do 1940 r. Następnie kon­tynuował ją po kilkuletniej przerwie (1947-54 r.). Oprócz za­angażowania w pracy redakcyjnej podjął się działalności spo­łecznej w organizacjach katolickich i Towarzystwie Oświata. Pełnił funkcję sekretarza generalnego Centralnego Związku Po­laków w Brazylii (CZP). Był kierownikiem bursy księży misjo­narzy. Gdy w 1936 r. południowa Polska została dotknięta falą powodzi, ks. Pałka organizował kampanię pomocy powo­dzianom. Prowadził także zbiórkę na Fundusz Obrony Narodowej. Podczas drugiej wojny światowej zaangażował się w prace Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce (1939-1945 r.). Ponadto był sekretarzem generalnym Komitetu Niesienia Pomo­cy dla Dzieci w Polsce. Po wojnie kontynuował działalność spo­łeczną wraz z ks. Janem Pitoniem CM. Przez wiele lat był su­periorem domu centralnego księży wincentynów w Kurytybie/ rektorem kościoła św. Wincentego (1932-1947), pierwszym proboszczem polskiej parafii. W latach 1954-1956 był probosz­czem w parafii w Araucaria. Przyczynił się do powstania Niż­szego Seminarium księży misjonarzy i utworzenia przy nim orkiestry dętej w Araucaria. W 1956 r. został kierownikiem radiostacji Cambiju (powstałej w 1953 r.) w Araucaria. Z kolei w 1959 r. został przełożonym Niższego Seminarium księży wincentynów w tym mieście. W latach 1959-61 pełnił funkcję rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. Jednak ze wzglę­du na wielość zajęć, obowiązki rektora PMK mógł wypełniać tylko sporadycznie. Zrezygnował z pełnienia tej funkcji i na swojego następcę wskazał ks. Jana Pitonia CM. Ponadto pro­wadził także misje ludowe wraz z ks. Janem Wiślińskim i ks. Ludwikiem Bronnym. W czerwcu 1974 r. obchodził złoty jubileusz kapłaństwa. Z kolei 11 grudnia 1984 r. przeżywał 60-lecie kapłaństwa. Za działalność na rzecz szerzenia kultury polsklej otrzymał od polskiego rządu emigracyjnego w Londynie krzyż Polonia Restituta.

 

ks. Jan PITOŃ
* 3-02-1909 r. Zakkopane-Kościeliska

+23-01-2006 Zakopane - Kościeliska
(wincentyn, publicysta, rektor PMK: 1962-72)

Syn Jakuba i Bronisławy z domu Ustupski, urodził się w Kościelisku koło Zakopanego. 27 sierpnia 1925 r. wstąpił do zgromadzenia św. Wincentego a Paulo. Święcenia kapłańskie przyjął 10 września 1933 r. w Krakowie. 8 grudnia 1933 r. przybył do Brazylii. Pracował jako duszpasterz w parafiach księży Misjonarzy św. Wincentego (Alto Paraguacu, Guarani das Missóes, Ivai, Irati, Kurytyba, Porto Alegre). 16 września 1959 r. przyjął obywatelstwo brazylijskie. W latach 1962-72 pełnił funkcję rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. Ży­wo zajmował się życiem Polonii brazylijskiej. Pozostawił wiele opracowań na temat emigracji polskiej w Brazylii. W siedzibie księży misjonarzy św. Wincentego w Kurytybie zorganizował jedyne w swoim rodzaju archiwum Polonii brazylijskiej. Współpracował ze Studium Polonijnym Uniwersytetu Jagiel­lońskiego oraz Komitetem Badań Polonii Zagranicznej Polskiej Akademii Nauk. W 1974 r. powrócił do Polski. Odznaczony został krzyżem komandorskim orderu Odrodzenia Polski.

 

ks. Paweł PIOTROWSKI

* 27-06-1933 r. Gniezno

+ 28-10-2011 Curitiba 
(chrystusowiec, rektor PMK: 1972-76)

Syn Jana i Ireny. Jest członkiem Towarzystwa Chrystu­sowego dla Polonii Zagranicznej. Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego zgromadzenia, przyjął święcenia kapłańskie 20 kwietnia 1958 r. w katedrze poznańskiej. Prak­tykę duszpasterską pełnił w parafiach zgromadzenia na Po­morzu Zachodnim. Do Brazylii przybył 14 listopada 1962 r. Początkowo pracował na placówkach duszpasterskich Towa­rzystwa Chrystusowego w Triunfo, Guarani das Missoes, jako wikariusz. W latach 1966-69 pełnił funkcję prefekta w Niż­szym Seminarium Towarzystwa Chrystusowego w Camaqua (RS), a następnie ekonoma zgromadzenia w Brazylii. Przez ko­lejne trzy lata był prowincjałem (1969-72) Towarzystwa Chry­stusowego w tym kraju. W latach 1972-73 pracował w charak­terze proboszcza w parafii w Mendes (RJ). W drugiej połowie 1972 r. ks. Paweł Piotrowski TChr. otrzymał nominację na rek­tora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. W październiku te­goż roku zamieszkał w Rio de Janeiro. Jako rektor zajął się załatwianiem kursów językowych dla przybywających księży z Polski do Brazylii. Dzięki temu księża pallotyni dostali się do Rio de Janeiro. Ks. Piotrowski przyczynił się również do tego, że polscy franciszkanie przybyli do Brazylii. Radzili się, gdzie udać się do pracy: do Afryki czy do Brazylii? Ks. Piotrowski zebrał i przesłał im argumenty przemawiające za Brazylią;dzięki temu dali się przekonać. Jako rektor PMK spędził z ni­mi pierwsze Boże Narodzenie w stanie Goias. Na początku 1975 r. ks. Piotrowski przeniósł się z Rio de Janeiro do Kurytyby. Aby nie utracić kontaktu z pracą duszpasterską, podjął się pomocy w parafii w Campo Largo, gdzie proboszczem był ks. Jan Sobieraj TChr. Po kilku latach pełnienia funkcji rektora PMK, ks. Paweł Piotrowski przesłał do Prymasa Polski prośbę o zwolnienie z zajmowanego stanowiska. W latach 1976-77 był proboszczem w Matinhos (PR). W 1977 r. objął polską pa­rafię personalną pod wezwaniem Matki Boskiej Jasnogórskiej w Rio de Janeiro. Posługę proboszcza pełnił przez 12 lat. Z Rio de Janeiro został skierowany do parafii pod wezwaniem Naro­dzenia Matki Boskiej w Ijui (RS), skąd po kilku miesiącach udał się do pracy duszpasterskiej na Ukrainie. Po pewnym czasie powrócił do Brazylii i został proboszczem w Campo Largo (PR). Od 14 stycznia 1996 r. pełni funkcję proboszcza w parafii Matki Boskiej z Nazaretu w Kurytybie. We wspomnia­nej parafii zaangażował się w organizację sektorów duszpa­sterskich. Pod jego kierunkiem zostało zbudowane przy ko­ściele parafialnym centrum pastoralno-katechetyczne. Podob­ne centrum powstało także przy kaplicy Matki Boskiej Jasno­górskiej.

 

ks. Benedykt GRZYMKOWSKI

• 20 IV 1935 r. Chełmża 

+ 13 II 2013 Curitiba, Brazylia

(chrystusowiec, rektor PMK: 1976 -2009)

Syn Stanisława i Leokadii, urodził się w Chełmży. Tam też ukończył szkołę powszechną. Następnie uczył się w Niż­szym Seminarium Towarzystwa Chrystusowego w Ziębicach; maturę eksternistyczną zdał w Poznaniu. Z kolei rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Du­chownym (Seminarium Zagraniczne) Towarzystwa Chrystu­sowego w Poznaniu. 23 maja 1959 r. przyjął święcenia kapłań­skie w archikatedrze poznańskiej. Następnie studiował romanistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Po­znaniu, uzyskując dyplom magistra literatury w 1964 r. Do chwili wyjazdu do Brazylii w 1966 r. był wykładowcą w Semi­narium Zagranicznym w Poznaniu. Od stycznia 1967 r. pełnił funkcję kapelana Polaków w Rio de Janeiro. Dzięki jego stara­niom została utworzona 8 listopada 1970 r. polska parafia per­sonalna pod wezwaniem Matki Bożej Jasnogórskiej. W latach: 1970-1974 był proboszczem polskiej parafii personalnej w Rio de Janeiro. Podczas pobytu w tym mieście w latach 1968-73 był asystentem w Papieskim Uniwersytecie Katolickim, a w latach: 1970-74 był wykładowcą na fakultecie Notre Dame. W 1975 r. został mianowany prowincjałem Towarzystwa Chry­stusowego w Brazylii i zamieszkał w Kurytybie. Funkcję pro­wincjała pełnił przez 9 lat. W 1976 r. został mianowany rekto­rem Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. W działalności rek­torskiej między innymi: organizował spotkania opłatkowe dla polskich sióstr i księży pracujących w Brazylii, brał udział w pracach komisji przygotowującej wizytę papieża Jana Pawła II w Kurytybie w dniach 4 i 5 lipca 1980 r., przygotował wizytę Prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa w Brazylii w 1984 r. Ponadto zajmował się organizacją wizyty arcybiskupa Szcze­pana Wesołego, delegata Prymasa Polski do spraw duszpa­sterstwa polonijnego oraz innych biskupów polskich. Ks. B. Grzymkowski TChr. zaangażowany był w działalność "Braspol" - organizacji, której jest współtwórcą. Uczestni­czył w życiu "Unii Stowarzyszeń i Organnizacji Polskich Ameryki Łacińskiej" (w 1996 r. został   wybrany wiceprezesem USOPAŁ). Oprócz tego brał aktywny udział w Kongresach Polonii latynoamerykańskiej (Argentyna - Urugwaj - 1993 r. Brazylia - 1996 r., Urugwaj - 1998 r., Brazylia - 2000 r.). Od 1988 r. do 2001 r. był proboszczem w parafii Balsa Nova (PR), kontynu­ując pełnienie funkcji rektora Polskiej Misji Katolickiej w Bra­zylii. 7 maja 1996 r. otrzymał w Ambasadzie Polski w Brasilii - z rąk ambasador RP., Katarzyny Skórzyńskiej - krzyż koman­dorski orderu Odrodzenia Polski. Od 1998 r. jest członkiem Rady Programu Polonijnego Centrum Studiów Latyno­amerykańskich (CESLA) Uniwersytetu Warszawskiego. Ks. Benedykt Grzymkowski przetłumaczył moją monografię "Obecność Polaków i Polonii w Rio de Janeiro", wydaną przez Centrum Stu­diów Latynoamerykańskich (CESLA) Uniwersytetu Warszaw­skiego w 1998 r.

 

Conf. Zdzisław  MALCZEWSKI SChr, Misjonarze polscy w Brazylii, Curitiba 2001

 

Aktualizacja: 11-09-2020